Tyję z powietrza…kilka słów o insulinooporności
Wtorek, 15.06.2021
„Tyje z powietrza”, „jem mało, a tyję”, „ z dnia na dzień ważę coraz więcej”, ,,jestem na diecie, a nie chudnę” te słowo często słychać w gabinecie dietetyka. Odpowiedzialna za ten problem może być insulinooporoność. Co to jest?
Insulina jest hormonem produkowanym przez trzustkę, niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Hormon ten odpowiedzialny jest za kontrolowanie poziomu glukozy w organizmie, a dokładniej obniżanie go. Kiedy zjemy posiłek węglowodanowy (kasze, ryż, makaron, pieczywo, słodkości) glukoza z układu pokarmowego wchłaniana jest do krwioobiegu, a poziom glukozy we krwi podnosi się. W odpowiedzi trzustka zaczyna wydzielać insulinę (im więcej glukozy w krwi tym więcej insuliny), której zadaniem jest doprowadzenie glukozy do komórek. W insulinooporności komórki stają się oporne na działanie insuliny. U osób z zaburzoną gospodarką cukrową często dochodzi do stale podwyższonego poziomu insuliny również na czczo.
Jakie objawy towarzyszą insulinooporności?
Objawy insulinooporności są bardzo często niespecyficzne i wielu osobom kojarzą się po prostu z przemęczeniem. Często utrzymują się one przez wiele miesięcy a nawet lat i stopniowo przybierają na sile, zatem stają się poniekąd codziennością i zaczynamy o nich myśleć jak o czymś całkowicie „normalnym”. Warto jednak przyjrzeć się swojemu organizmowi i samopoczuciu uważniej. Poniżej kilka objawów charakterystycznych dla stanu hiperinsulinemi (wysokiego poziomu insuliny) i insulinooporności:
• typowa jest senność po posiłku (zwłaszcza obfitującym w cukry i skrobię)
• trudności z utrzymaniem prawidłowej masy ciała i przybieranie na wadze zwłaszcza w obrębie brzucha
• trudności w redukcji masy ciała
• obniżenie nastroju przypominające depresję
• zdecydowane pogorszenie funkcji kognitywnych objawiające się np. gorszą koncentracją i pamięcią („mgła” mózgowa)
• zmiany skórne zwane rogowaceniem ciemnym (najczęściej pojawia się w obrębie pach, szyi, zgięcia łokci i kolan)
• permanentne uczucie zmęczenia i braku chęci do działania
• nawracające bóle głowy i stawów
• pogorszenie wydolności i siły mięśniowej
• częste uczucie głodu pojawiające się niedługo po posiłku
• „głód cukrowy” – niepohamowana ochota na słodkie przekąski
• podwyższone stężenie trójglicerydów i cholesterolu we krwi
• wzrost stężenia kwasu moczowego (dna moczanowa).
Co może nasilać lub wywoływać insulinooporność?
• Nieprawidłowa dieta – bogatokaloryczna dieta, bogata w cukier, niezdrowe tłuszcze trans, dania typu fast food, gazowane napoje, diety wysokobiałkowe, niskowęglowodanowe, głodówkowe i niedoborowe itp
• Brak ruchu, siedzący tryb życia
• Zbyt intensywne i zbyt częste treningi sportowe
• Otyłość, nadwaga
• Używki – palenie papierosów, picie alkoholu,
• Nadmierne odchudzanie się lub przejadanie się, w tym zaburzenia odżywiania się (bulimia, anoreksja, ortoreksja itp.)
• Zbyt krótki sen (nieodpowiednia ilość snu sprzyja otyłości a otyłość sprzyja insulinooporności)
• Nadmiar stresu
• Zażywanie niektórych leków (np. niektóre tabletki antykoncepcyjne).
Jak zdiagnozować insulinooporność:
• Wykonanie trzy punktowej krzywej cukrowej oraz insulinowej po obciążeniu glukozą,
• Badanie glukozy na czczo i insuliny na czczo następnie obliczenie współczynnika HOMA-IR
• Badanie insuliny na czczo oraz c-peptydu,
Wyniki badań powinien zinterpretować lekarz.
Zasady: dieta w insulinooporności.
Nie ma uniwersalnego jadłospisu dla wszystkich pacjentów z insulinoopornością. Dobranie diety jest sprawą indywidualną i zależy od aktualnego stanu zdrowia pacjenta oraz wyników jego badań. Dieta ma na celu zaprzestanie stymulowania trzustki do produkcji insuliny.
Najważniejsze aspekty w doborze diety to:
• Oparcie diety o produkty z niskim indeksem glikemicznym i posiłki o niskim ładunku glikemicznym,
• Wykluczenie żywności wysoko przetworzonej,
• Wykluczenie węglowodanów prostych: napojów i żywności słodzonej, wyrobów ciastkarskich, piekarniczych, makaronów, produktów mącznych, alkoholu
• Zredukowanie ilości posiłków, zwiększenie przerw między posiłkami (częste jedzenie nawet mniejszych objętościowo posiłków stymuluje trzustkę do stałej produkcji insuliny),
• Unikanie podjadania między posiłkami, żucia gumy, picia herbat, soków itp.
• Zwiększenie spożycia dobrej jakości tłuszczy. Tłuszcz nie powoduje wyrzutów insuliny. Posiłki zawierające tłuszcze są bardziej sycące i zaspokajają głód na dłużej w porównaniu do węglowodanowych,
• Bilansowanie posiłków, w oparciu o prawidłowy poziom białek, tłuszczy i węglowodanów,
• Wprowadzenie aktywności fizycznej
Czy insulinooporność można wyleczyć?
Istnieje kilka przyczyn pojawiania się insulinooporności. Niektóre jej odmiany są zdeterminowane genetycznie. Większość przypadków IO pojawia się natomiast pod wpływem typowo zachodniego trybu życia, czyli nadużywania cukrów, tłuszczów typu trans, przejadania się i skrajnie niskiego poziomu aktywności fizycznej. Insulinooporność wynikającą ze stylu życia bardzo często można cofnąć za pomocą TRWAŁEJ zmiany diety i włączenia odpowiedniej ilości ruchu w ciągu dnia.